Urinarni trakt (ponekad se skraćeno naziva i uro-trakt) čine bubrezi, mokraćni kanali (ureter i uretra) i mokraćna bešika. Bubreg, koji je jedan od najbitnijih organa u organizmu, filtrira krv, iz nje “izvlači” štetne materije u mokraći koja preko uretera stiže u mokraćnu bešiku, a odatle se, preko uretre izbacuje iz organizma.
Izraz “mokraćni putevi” iako nije baš najprikladniji se udomaćio i uključuje sve navedene organe, pa ćemo ga koristiti u ovom tekstu.
U normalnim okolnostima, dakle kod zdrave djece NEMA bakterija u mokraćnim putevima, pa bubreg i ostali dijelovi uro-trakta rade nesmetano!
• Koje su vrste infekcija mokraćnih puteva
Ako infekcija napadne samo mokraćnu bešiku naziva se cistitis, a ako je zahvaćen bubreg – pijelonefritis. On se rjeđe javlja, ali je ozbiljan, jer može da utiče na pojavu ožiljaka na bubregu i dovede do trajnih oštećenja njegovog tkiva. Kod djece se rjeđe sreće izolovani uretritis – infekcija završnog dijela mokraćnih puteva (uretre).
• Kako nastaju infekcije uro-trakta kod djece
Jednostavno – bakterije prodru u mokraćne puteve, tamo se razmnožavaju i eto infekcije.
Postoje dva najčešća načina da bakterije stignu u mokraćne puteve i bubreg:
Prvi je put bakterija SPOLJA preko uretre (kanal putem koga mokraća izlazi iz organizma), a najčešće vode porijeklo iz debelog crijeva (Escherichia coli, Enterokoke…). Bakterije se zatim prenose do mokraćne bešike (organ u kome se mokraća skuplja prije mokrenja), a ponekad i do bubrega.
Kada infekcije nastaju u prvim mjesecima života u velikom broju slučajeva djeca imaju neku anomaliju mokraćnog sistema. Tada infekcija nastaje “iznutra”. Najčešće su suženja (opstrukcije) mokraćnih puteva koje dovodi do blokiranja normalnog oticanja mokraće i vezikoureteralni refluks – stanje u kome se jedan dio mokraće vraća iz mokraćne bešike ka bubrezima, umjesto da teče od bubrega ka bešici i van organizma. Čim postoji usporena eliminacija mokraće nastaje infekcija. Obje ove anomalije, ako se ne otkriju na vrijeme, mogu da dovedu do ozbiljnog oštećenja bubrega.
Daleko rjeđe se dešava da bakterije stigne iz nekog udaljenog dijela tijela (putem krvi) i naseli se u bubregu.
• Kada posumnjati na infekciju – koji su simptomi i znaci koji je prate
Na infekciju mokraćnog sistema kod beba uvek treba posumnjati ako dijete ima povišenu temperaturu, a nema drugih tegoba kao što su: curenje nosića, kašalj, znaci upale grla… One su češće kod djevojčica jer je izvodni mokraćni kanal (tzv. uretra) kod njih mnogo kraći nego kod dječaka. Bakterijama je mnogo lakše da kroz kratak kanal stignu u mokraćnu bešiku, nego ako je on duži (kao kod dječaka). Zato je pravilo da se svaka neobjašnjiva povišena temperatura kod beba MORA “ispratiti” pregledom urina!
Starija djeca se uglavnom žale na pečenje prilikom mokrenja i bol u donjoj polovini abdomena i leđa, kao i učestao nagon na mokrenje. Međutim, manja djeca ne mogu da kažu šta im smeta, pa je tada uloga roditelja u prepoznavanju ove infekcije veoma važna. Povišena temperatura, uznemirenost djeteta, slab apetit, neprijatan miris urina, isprekidan mlaz mokraće, ili gnojav trag na peleni, su prvi znaci koji treba da izazovu sumnju roditelja.
• Kako se postavlja dijagnoza
Jednostavni laboratorijski testovi mogu da pokažu da li je u pitanju infekcija. Važan test je pregled mokraće. Uzorak urina mora da se uzme kako treba – prvo da se genitalije dobro operu (najbolje da se poslije pranja isperu 3% rastvorom borne kiseline), i da se donese u sterilnoj bočici, unutar 60 minuta od mokrenja djeteta. Ako je mališan loše pripremljen ili uzorak stoji duže vreme prije pregleda, rezultati mogu biti “lažno” pozitivni.
Kod beba se uzorak urina uzima u specijalnim samoljepljivim kesicama. Kod beba je posebno važno da se dobro “odmasti” temeljnim pranjem, prije stavljanja kesice.
Ljekar će prvo tražiti pregled sedimenta urina u kome se lako mogu vidjeti brojni leukociti (leukociturija), ali i bakterije koje ukazuju na postojanje infekcije mokraćnih kanala. Ako se na osnovu sedimenta urina posumnja da postoji infekcija, ljekar će tražiti da se iz urina uradi urinokultura. Njen zadatak je da se izoluje bakterija koja je uzrok infekcije, ali i da se odredi najefikasniji antibiotik za liječenje. Dakle, BEZ pregleda mokraće NEMA dijagnoze infekcije mokraćnih kanala.
Nerijetko je potrebno uraditi i krvnu sliku (sa CRP-om) koja pomaže u procjeni težine infekcije.
• Da li se mora uzeti isključivo prvi jutarnji urin
NE MORA!
www.mojpedijatar.co.rs
