Vježbe po Vojti (terapija po Vojti) su dio fizikalne terapije koji se već decenijama uspješno koristi da bi korigovala odstupanja u razvoju centralnog nervnog sistema beba, kao i poremećaje mišićnog tonusa. Ovo je terapija koja može da se koristi još u prvom tromjesečju života i relativno brzo daje rezultate. Ipak, većina mama koje su se upoznale sa njom je pamte kao izuzetno napornu, jer podrazumjeva vojnički režim života i nevjerovatnu istrajnost.
Kada je vrijeme za vježbe po Vojti?
Najznačajniji period razvoja u cijelom čovekovom životu je njegova prva godina. Za samo 12 mjeseci, bebe moraju da prevale put od nepomičnog ležanja i nevoljnih pokreta tijela do svjesnog i vještog hoda.
Psihomotorni razvoj i razvoj centralnog nervnog sistema (CNS) odvijaju se po tačno određenoj shemi. Dijete najprije stiče kontrolu nad glavom, pa nad vratom, ramenim pojasom, trupom, strukom i tek nakon toga ka nogama. Zato dijete najpre počinje da drži glavu, potom uči da hvata i stavlja ruke u usta, uzdiže gornji dio tijela, prevrće se sa stomaka na leđa i obratno, posjeda se, čvrsto sjedi, puzi i, na samom kraju, počinje da stoji i hoda.
Pošto djeca ne govore, praćenje njihove motorike jedini je način da utvrdimo da li se njihov centralni sistem razvija valjano. Zato je izuzetno važno da redovno posjećujete pedijatra. Ukoliko pedijatar posumnja da razvoj vašeg djeteta odstupa od normale on će vas poslati kod fizijatra specijaliste, fizijatra.
Odstupanja u motornom razvoju
Ova odstupanja mogu biti brojna, a roditelji često ni ne mogu da primijete finese koje razdvajaju pravilan i nepravilan razvoj.
Ako je vaša beba mlađa od tri mjeseca, trebalo bi da obratite pažnju na to da li vaše dijete uspijeva da uspostavi kontrolu nad glavom, da li se u položaju na stomaku odiže od podloge, da li uspijeva da stavi ruke u usta. Također, vrijeme je za konsuotacije sa pedijatrom ako primjetite da se beba, poput perece, savija uvijek u istu stranu dok leži ili da zabacuje glavu unazad.
Ako je starija od tri mjeseca, morate pripaziti i na to da li počinje da otvara prstiće na rukama, da li uspjeva da se okrene sa leđa na stranu, da li uspjeva da odigne gornji dio tijela od podloge kada je na stomaku i da se okrene u stranu. Beba bi do sada već trebalo podjednako da koristi obje strane tijela, tako da, ako koristi samo jednu ruku ili se okreće samo na jednu stranu, kažite to pedijatru.
Čak i ako vi, ili pedijatar primjetite odstupanja u psihomotornom razvoju bebe, mjesta za paniku nema. U ranom uzrastu ovo je relativno lako ispraviti, a upravo tome služe i vježbe po Vojti.
Terapija po Vojti se najčešće primjenjuje kod asimetrija u razvoju CNS, hipotonusa, hipertonusa mišića, distonije i diskinezije.
Šta su vježbe po Vojti?
Ovaj sistem vježbi osmislio je fizijatar Vaclav Vojta. Terapeut postavlja dijete u odgovarajući položaj i pritiskom na određene zone na bebinom tijelu stvara nadražaj nervnog sistema čiji je krajnji rezultat dirigovani pokret. Terapija prema Vojti bazirana je na refleksnoj lokomociji, držanju, spontanoj motorici i procjeni primitivnih refleksa.
Laički i krajnje pojednostavljeno rečeno: kada dijete odstupa od psihomotornog razvoja to znači da ono usvaja pogrešne šablone za izvođenje određenih pokreta. Vježbe po Vojti saopštavaju bebinom mozgu kako taj pokret pravilno treba da se izvodi. Za najmlađu djecu, bebe do šest mjeseci, primjenjuju se položaji koji stimulišu refleksno okretanje i refleksno puzanje djeteta. Među mamama, ove vježbe su poznate kao Vojta 1 i Vojta 2.
S obzirom na to da vježbe po Vojti podrazumjevaju jake nadraže nervnog sistema, njih može da vam preporuči samo fizijatar ili neurolog. Nipošto ih nemojte sami izvoditi, jer je za njihovo izvođenje neophodna obuka. Sve mame terapeuti prolaze kraću obuku od strane licenciranog vojtinog terapeuta i dobijaju vrlo precizne instrukcije o tome kada, na koji način i u koje vrijeme se ove vježbe izvode. Za sve vrijeme dok terapija traje, beba mora redovno ići na kontrole kod fizijatra.
Zašto bebe plaču dok rade vježbe po Vojti?
Za roditelje je najvažnije da znaju da su vježbe po Vojti bezbolne. Istina je, bebe često burno reaguju na položaje u koje ih terapeut postavlja, glasno plaču, ali – ne trpe bol.
Ključ je u tome što položaji u koje se dijete postavljaju i pritiskanje određenih tačaka izazivaju reakcije neurološkog sistema, te reakcije mišića koje su prilično naporne za djecu.
Da li uspješnost zaista zavisi od roditelja?
Za roditelja terapeuta, vježbe po Vojtu mogu biti veliki izazov, a plač bebe je jedna od stvari koja terapiju dodatno otežavaju. Svaka vježba ima određeno trajanje i određen broj ponavljanja, tako da je za jednu sesiju, najčešće potrebno 20 do 30 minuta. Sesije se ponavljaju svakoga dana, najmanje tri puta dnevno, u tačno određenim intervalima. Izvode se na toplom, jer beba mora biti u peleni. Ovakva terapija traje između 3 i 9 mjeseci. Za to vrijeme, život porodice mora da bude podređen ovoj terapiji. Preskakanja vježbica nema, osim u slučaju povišene tjelesne temperature.
Zbog toga ljekari ističu da su roditelji – terapeuti jedan od najznačajnijih faktora za uspešnost ove terapije.
Izvor: mamaibeba.rs